Historia Muzeum

Jan Sitek

Muzeum Historyczne Inspektoratu Zamojskiego AK
im. Stanisława Prusa „Adama”w Bondyrzu

35 lat działalności jako instytucja kultury
Bondyrz, styczeń 2007

 

Muzeum Historyczne Inspektoratu Zamojskiego AK im. Stanisława Prusa ps. „Adam” w Bondyrzu, znajduje się na piętrze murowanego, wolnostojącego, jednopiętrowego budynku murowanego, usytuowanego na działce obok fabryki mebli. Na podstawie aktu notarialnego, prawnym właścicielem części 3/4 ogólnej powierzchni użytkowej budynku jest Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość.

W roku 1972 w wyżej wymienionym budynku, były żołnierz AK Jan Sitek zorganizował Muzeum Bondyrza – Fabryki i Regionu Zamojszczyzny lat 1939-1944. Otwarcia Muzeum dokonał w dniu 5 maja 1972 roku Zastępca Dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Meblarskiego w Poznaniu mgr inż. Andrzej Stępniakowski – pochodzący z hrubieszowskiego były łącznik Oddziału Batalionów Chłopskich Stanisława Basaja ps. „Ryś”.

Muzeum Armii Krajowej Okręg Zamość, fot. S. Zawiślak

Muzeum Armii Krajowej Okręg Zamość, fot. S. Zawiślak

Dnia 5 sierpnia 1978 r. zwiedziła muzeum ostatnia wycieczka – 20 osobowa grupa harcerzy z Wyszogrodu ( dawne woj. płockie). Na polecenie władz partyjnych PZPR muzeum zostało zamknięte, ponieważ jak zaznaczono: „nie spełniało swojego zadania wychowawczego, szczególnie wśród młodzieży”- to jest nie krzewiło ideologii komunistycznej, natomiast gloryfikowało Armię Krajową i Polskie Państwo Podziemne. Przez cały okres swojego istnienia, muzeum za pomocą zdjęć, dokumentów i prelekcji, dawało zwiedzającym rzetelną, a nie zakłamaną wiedzę o historii Armii Krajowej i było chyba jedynym tego rodzaju muzeum Armii Krajowej w Polsce. Muzeum miało dość dużą frekwencję, jak na swoje położenie i warunki. Według zapisów w kronikach muzeum, dla przykładu w roku 1973, zwiedziły je 43 zorganizowane grupy tj. 1021 osób, w tym 625 osób stanowiła młodzież szkolna, oraz 5 wycieczek 51 osób z ZSRR. Niemała ilość osób zwiedzała muzeum również indywidualnie. Dla każdej zorganizowanej grupy, wygłaszana była prelekcja na temat wojny i okupacji Zamojszczyzny 1939-1944, w tym roli, jaką odgrywała w niej Armia Krajowa i jej bohaterskich walk w obronie Ziemi Zamojskiej.

Nic dziwnego więc, że taka działalność muzeum, spotykała się z niezadowoleniem zamojskich władz partyjnych PZPR. Godziła ona bowiem w politykę ideologiczną partii, przywracając należną cześć i chwałę bohaterskim żołnierzom Armii Krajowej i ich dowódcom, szczególnie: „Kalinie”, „Adamowi”, „Norbertowi”. „Podkowie”, „Ciągowi” i wielu innym, których zdjęcia umieszczone zostały w ekspozycjach, a czyny bojowe wymieniane w prelekcjach.

W latach 1972-1978 muzeum odwiedzały liczne wycieczki i grupy zagraniczne: z ZSRR, Niemiec, Holandii, Bułgarii, Szwecji, Francji, Szwajcarii, Włoch, Irlandii, Wielkiej Brytanii, USA i Kanady. Ich obecność i pozytywne odczucia oraz podziw, dokumentują wpisy w Kronikach Muzeum. Muzeum licznie zwiedzali również byli żołnierze AK i BCH, a między innymi : kpt „Podkowa”, kpt „Norbert”, kpt „Dolina”, kpt „Ciąg” i wielu innych , oraz wielu żołnierzy AK.

Po pięcioletnich staraniach, dopiero w dniu 9 października 1983 roku Muzeum zostało ponownie otwarte, dzięki staraniom i pomocy Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, a w szczególności Zastępcy Dyrektora MWP płk dr. Kazimierza Satory byłego partyzanta z Polesia i Wołynia, historyka, autora wielu artykułów i książek, a m.in.: „Opowieści Wrześniowych Sztandarów”, „Produkcja uzbrojenia w polskim ruchu oporu 1939-1944”. Władze województwa zamojskiego ustaliły, że termin otwarcia muzeum musi być w przededniu 40-lecia Ludowego Wojska Polskiego i połączony z tą uroczystością. Jan Sitek wspólnie z „Podkową”, „Norbertem” i „Ciągiem”, zgodzili się na to pod warunkiem, że na otwarcie muzeum zostaną oficjalnie zaproszeni dowódcy oddziałów partyzanckich AK i ich żołnierze, oraz że w Apelu Poległych wymienione zostaną wszystkie Oddziały Partyzanckie Inspektoratu Zamojskiego AK i polegli ich Dowódcy.

Nazwę Muzeum zmieniono na: „Muzeum Lat Walki i Okupacji Zamojszczyzny 1939-1944”. W uroczystości otwarcia muzeum wzięli udział m.in.: wojewoda, przedstawiciele wojska i Muzeum WP, ZBoWiD, Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Zjednoczenia Przemysłu Meblarskiego, a przede wszystkim żołnierze Oddziałów Partyzanckich Inspektoratu Zamojskiego AK i Komendy Podokręgu BCH – około 200 osób. Byli D-cy Oddziałów Partyzanckich AK: kpt Tadeusz Kuncewicz „Podkowa”, kpt Jan Turowski „Norbert”, kpt Adam Piotrowski „Dolina”, kpt Józef Śmiech „Ciąg” i inni. Była kompania honorowa TSWL ze sztandarem. W Apelu Poległych odczytanym przez oficera TSWL, wymieniono po raz pierwszy w historii powojennej Polski, wszystkie Oddziały Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich walczące na Zamojszczyźnie.

Ołtarz w muzeum Armii Krajowej Okręg Zamość, fot. S. Zawiślak

Ołtarz w muzeum Armii Krajowej Okręg
Zamość, fot. S. Zawiślak

Otwarcia Muzeum, dokonał Wojewoda Zamojski, przy udziale Zastępcy Dyrektora Muzeum Wojska Polskiego płk dr. Kazimierza Satory i kpt Tadeusza Kuncewicza „Podkowy”. Otwarcie w muzeum udokumentowano odpowiednimi wpisami w Kronice Muzeum, wśród których znajduje się i taki: „Uczestnicy udziału walk w okresie okupacji z Oddziału „Podkowy” z wyrazami uznania za trud w zorganizowaniu muzeum i włożoną pracę”. Podpisali: Tadeusz Kuncewicz „Podkowa”, Oleszek „Wilk”, Feliks Czyż „Zając”, Czesław Tchórz „Kowal”, Jerzy Żochowski „Szczerba” i wielu innych. Zwiedzając ekspozycje poświęcone oddziałom partyzanckim AK, wzruszeni ich dowódcy: „Podkowa”, „Norbert”, „Dolina”, „Ciąg”, zwracając się do grup podległych im żołnierzy mówili: „Patrzcie chłopcy na te zdjęcia, jacyśmy to kiedyś młodzi byli. Trzeba było prawie czterdzieści lat czekać na to wzruszające spotkanie”. A zwracając się do Jana Sitka dodali: „Tylko Was Kolego było na to stać, że do niego doszło, że jesteśmy dzisiaj tu w Bondyrzu, po tylu latach, razem w tym pięknym muzeum. Dziękujemy”.

W latach 1984-1989 muzeum zwiedziło przeciętnie w roku np. w roku 1984 – 131 zorganizowanych grup – 3425 osób, w tym 2325 osób stanowiła młodzież szkolna. Ponadto 15 wycieczek – 99 osób z ZSRR, Niemiec, USA, Szwecji. Podobna frekwencja była w następnych latach.

W roku 1990 Jan Sitek postanowił przekazać muzeum tym, kogo ono dotychczas godnie reprezentowało, to jest Światowemu Żołnierzy Armii Krajowej. Spotkało się to z dużym zrozumieniem i przyjaznym stosunkiem Prezesa Zarządu Okręgu, w dniu 5 czerwca 1990 roku została spisana Umowa, pomiędzy Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej Oddział Okręgowy w Zamościu, o nieodpłatne przekazanie części budynku Zamojskich Fabryk Mebli – Zakład nr 2 w Bondyrzu , w którym znajduje się Muzeum Walki i Okupacji Zamojszczyzny. Zawarta na wniosek i przy udziale Kierownika Zakładu nr 2 w Bondyrzu.

Muzeum otrzymało nazwę: „Muzeum Historyczne Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej im. Stanisława Prusa „Adama” w Bondyrzu.

Społecznym Kustoszem Muzeum mianowany został z dniem 9 stycznia 1991r. przez Zarząd Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość twórca muzeum i dotychczasowy jego społeczny kustosz Jan Sitek. W dniu 30 października 1992r. sporządzony został Akt notarialny Repertorium A Numer 1605/92, darowania przez Roztoczańską Fabrykę Mebli w Bondyrzu, Światowemu Związkowi Żołnierzy Armii Krajowej Okręg w Zamościu, prawo wieczystego użytkowania działki nr 2091/1 o obszarze 564 m² położonej w Bondyrzu, prawo własności części budynku znajdującej się na działce stanowiącej odrębną nieruchomość, wraz z całym zasobem muzealnym tego budynku. Z przeznaczeniem na Muzeum Historyczne Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej im. Stanisława Prusa „Adama” w Bondyrzu. Przekazano część budynku piętrowego, murowanego, składającego się z piętra i połowy parteru o powierzchni użytkowej 165m², co stanowi 3/4 ogólnej powierzchni użytkowej budynku. Muzeum ze względu na dużą wartość materialną i historyczną zbiorów, winno być szczególnie chronione.

Muzeum gromadzi i eksponuje militaria na podstawie Zaświadczenia nr L.dz.AZ-1243/79 wydanego dnia 19.12.1979 r. przez Naczelnika Wydziału Ogólnego KW MO w Zamościu. Zaświadczenie wydano na podstawie Protokołu L.dz.AZ-Pf.1243/79 sporządzonego w dniu 17.12.1979 r. dotyczącego kontroli stanu zabezpieczenia technicznego pomieszczeń muzeum w Bondyrzu. Podstawą uzyskania powyższego zezwolenia było spełnienie warunków wynikających z art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 31.01.1961 r. o broni, amunicji i materiałów wybuchowych /Dz. U. Nr. 6.poz.43/. Mimo istniejących zabezpieczeń, odpowiadających obowiązującym ustawowo wymogom, w dniu 4/5 marca 1991r. dokonano włamania do muzeum i kradzieży broni palnej i białej oraz amunicji. Sprawcy włamania i kradzieży (3 osobowa grupa) zostali aresztowani i osądzeni.

Muzeum w Bondyrzu składa się z 6 sal wystawowych ekspozycji stałych, obejmujących powierzchnię łączną ścian, ponad 300m², obrazujących lata wojny i okupacji Zamojszczyzny 1939-1944. Szczególnie eksponowane są walki wrześniowe, Związek Walki Zbrojnej-Armia Krajowa , Bataliony Chłopskie i martyrologia ludności. W muzeum znajdują się następujące ilości zdjęć, dokumentów i eksponatów w ekspozycjach stałych:

  1. Zdjęcia, mapy i plakaty, ponad 500 sztuk, w tym 446 zdjęć dokumentalnych, 20 map i 5 plakatów. Jest wśród nich wiele zdęć unikalnych, nigdzie dotąd nie publikowanych.
  2. Dokumenty, prasa konspiracyjna, wydawnictwa okupacyjne – 48 sztuk. W tym 31 oryginalnych dokumentów o dużej wartości historycznej i 17 egzemplarzy Prasy konspiracyjnej i okupacyjnych wydawnictw niemieckich. Są wśród nich listy i kartki z oflagów i stalagów. Odciski pieczęci Armia Krajowa Komenda Obwodu Zamość. Unikalny dokument wydany przez Komendę Sił Zbrojnych w Kraju Okręg Len L. 1193 z 10.07.1944r. Nadanie Dolinie z OP 9 Inspektora 897 Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, za wyróżniającą się służbę w szeregach wojska w konspiracji. Podpisany przez Kazimierza Tumidajskiego ps. „Marcina”. Wśród dokumentów, są wstrząsające listy (grypsy) pożegnalne kobiet skazanych na śmierć, pisane z więzienia na Zamku w Lublinie. Unikalny jest jeden znany zachowany egzemplarz Tagebuch –Dziennik Lekcyjny na rok szkolny 1940/41 klasa II i IV Szkoły Powszechnej w Bondyrzu, zawierający program nauczania dzieci polskich. Bardzo rzadkie są również wydawane przez okupanta hitlerowskiego „podręczniki” dla dzieci polskich: „ Mały Ster” – Ilustrowane czasopismo dla młodzieży na rok szkolny 1943/44. Ponadto, wiele innych cennych unikalnych dokumentów i wydawnictw.
  3.  Mundury, wyposażenie, sprzęt wojskowy wiele egzemplarzy W tym 4 kompletne mundury. Wśród wyposażenia są: hełmy, manierki, chlebaki, strzemiona, ostrogi. Są również maski przeciwgazowe, nożyce do cięcia drutów, łopatka i inne.
  4. Broń palna, w tym czołg i działo (eksponowane na zewnątrz budynku), moździerz, 5 ciężkich karabinów maszynowych, lekkie karabiny maszynowe, ręczne karabiny maszynowe, karabin przeciwpancerny UR, karabin automatyczny, karabiny, pistolety maszynowe, pistolety i rewolwery. Do najcenniejszych eksponatów broni należą: polski karabin przeciwpancerny UR wzór 35, polski ckm Browning wzór 30 z podstawą, polski rkm Browning wzór 28, polskie pistolety Vis wzór 35, niemiecki lekki karabin maszynowy model MG-42, niemiecki pistolet maszynowy Sturmgewehr 44 mod. StGw-44 i wiele innych. Są to bardzo cenne o dużej wartości materialnej i muzealnej eksponaty. Wszystkie eksponaty broni palnej są zarejestrowane w obowiązujących dokumentach, z podaniem rodzaju broni, numeru i marki broni, stanu zachowania, oraz jej pochodzenia.
  5. Części broni palnej, lufy, skrzynki i taśmy amunicyjne, zapasowe magazynki, pociski artyleryjskie (skorupy bez materiałów wybuchowych) oraz zasobniki i segment zasobnika zrzutowego. Najcenniejsze eksponaty to : lufa polskie armaty przeciwlotniczej Bofors wzrór 37 ST 1939, lufa do polskiego przeciwpancernego UR wz. 35, zasobnik na spadochron, linka, kompletny segment zasobnika zrzutowego, i fragment innego typu segmentu. Są to pamiątki zrzutu angielskiego dla Armii Krajowej.
  6. Opaski , orzełki, odznaczenia i inne. W tym 3 opaski AK i BCH, orzełki polskie w tym 2 produkcji konspiracyjnej AK, jedno odznaczenie – kwadrat z literą P, noszony przez Polaków wywiezionych na przymusowe roboty do Niemiec.
  7. Wojskowy ołtarz polowy z 1939r. ze skrzynią, torbą skórzaną kapelana, oraz ornatem i stułą. Kompletny. Jest to bezcenny zabytek, unikalny eksponat muzealny w skali krajowej.
ekspozycja muzeum

Ekspozycja muzeum

Muzeum posiada ogółem około 750 zdjęć, dokumentów i eksponatów, w tym wiele bardzo cennych, o dużej wartości materialnej i muzealnej. Wszystkie w/w są odpowiednio zabezpieczone, zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.

Muzeum Historyczne Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej im. Stanisława Prusa „Adama” w Bondurzu, oprócz historycznej, pełni również rolę patriotyczno-wychowawczą, zwłaszcza wśród młodzieży, dla której są wygłaszane odczyty, prelekcje i pogadanki, w zależności od wieku młodzieży zwiedzającej muzeum.

W latach 1990-1996 muzeum zwiedziło ponad 300 zorganizowanych grup – ponad 8 tysięcy osób, w tym 5 tysięcy młodzieży, to jest ponad 60% ogółu zwiedzających. Wygłoszono ponad 300 odczytów, prelekcji i pogadanek. Wśród zwiedzających byli: dzieci i młodzież szkół podstawowych i średnich, studenci, nauczyciele, profesorowie, harcerze, żołnierze, księża, historycy, ludzie nauki i kultury, a wśród nich dwóch ministrów rządów Solidarnościowych: Janusz Lewandowski i Stefan Kozłowski – profesor KUL. Byli także wojewodowie zamojscy, dziennikarze prasy, radia i telewizji. Liczne wycieczki zagraniczne z USA, Kanady, Włoch, Wielkiej Brytanii, Holandii, Francji, Szwecji, Niemiec.

W dniu 20 września 1992 roku podczas uroczystości 53 Rocznicy Napaści Wojsk Sowieckich na Polskę we wrześniu 1939 roku, która odbyła się w Bondyrzu, Ksiądz Biskup Jan Śrutwa dokonał poświęcenia Muzeum AK i Pomnika Poległych i Pomordowanych Żołnierzy AK. Ksiądz Biskup zwiedził Muzeum i napisał w Kronice: „ Niech Bóg Wszechmogący za przyczyną Matki Bożej Królowej naszego Narodu –błogosławi umęczonej Ziemi Zamojskiej i jej szlachetnym Mieszkańcom”.

Muzeum posiada 14 tomową Kronikę z tysiącami dokonanych w niej wpisów indywidualnych i zbiorowych, osób zwiedzających muzeum, z kraju i zagranicy. Dokonane wpisy świadczą o bardzo wysokich ocenach zarówno organizacji, jak i działalności muzeum. Zdaniem osób zwiedzających muzeum zasługuje na wysokie uznanie, a jego działalność winna być nadal kontynuowana. Przedstawia rzetelną wiedzę historyczną bez zakłamań, która jest dzisiaj tak potrzebna zwłaszcza młodzieży.

W latach 1997-2003 muzeum zwiedziło ponad 350 zorganizowanych grup – ponad 9 tysięcy osób, w tym ponad 6 tysięcy młodzieży, przeważnie szkół podstawowych i średnich. Wygłoszono ponad 350 odczytów, prelekcji i pogadanek w zależności od wieku zwiedzającej młodzieży.

Muzeum Armii Krajowej w Bond

 

yrzu, prezentowane było wielokrotnie w prasie, radiu i telewizji, a mianowicie:

W dniu 28 czerwca 1994r. ekipa TV Polskiej zwiedziła i sfilmowała muzeum, pokazując następnie w kilku odcinkach jego historię i działalność.

W dniu 24 września 1996r. o godz. 18.10 i w dniu 30 września 1996r. o godz. 8.00 TVP 2 w lokalnych programach informacyjnych przedstawiła reportaże o muzeum AK w Bondyrzu.

W dniach 25 sierpnia 1994r. i 11 listopada 1994r. Radio Lublin, nadało półgodzinny reportaż redaktor Małgorzaty Sawickiej pt.” Msza Polowa”, w którym między innymi przedstawiła Muzeum AK w Bondyrzu. W dniu 11 listopada 1995r. Radio Lublin nadało również wyżej wymieniony reportaż „Msza Polowa”.

W dniu 11 listopada 1996r. w godz. 14.15-14.40 Radio Lublin nadało audycję redaktor Małgorzaty Sawickiej – reportaż pt.” Wolność niejedno ma imię”. Reportaż nagrany został w Muzeum AK w Bondyrzu. Przedstawiał jego historię, oraz niektóre eksponaty i związanych z nimi ludźmi, cytował fragmenty wpisów w Kroniki Muzeum. W latach 1997-2003, podobnych reportaży telewizyjnych i radiowych nadanych zostało 8. Wszystkie w mniejszym lub większym stopniu przedstawiały działalność Muzeum AK w Bondyrzu i ludzi z nim związanych.

O Muzeum AK w Bondyrzu pisała również prasa , a między innymi: „Wiraże” nr 9 z dnia 7 maja 1994r zamieściły piękny artykuł pt.” Bliżej Ojcowizny” o podróży wojskowo-historycznej w ramach szkolenia patriotyczno-obywatelskiego podoficerów zasadniczej służby wojskowej TSWL, do Muzeum Historycznego AK w Bondyrzu, w którym przeprowadzono jak pisze autor artykułu – żywą lekcję historii.

Muzeum Armii Krajowej w Bondyrzu, czynne jest cały rok i dostępne o różnych porach w miarę życzeń wycieczek lub indywidulanych turystów. Szczególnie ciężkie warunki są w muzeum w okresie zimy, na skutek nieogrzewanych pomieszczeń, ale i w tym okresie muzeum jest odwiedzane przez grupy turystów i indywidualne osoby zainteresowane historią Roztocza w latach wojny i okupacji hitlerowskiej.

Wstęp do muzeum był i jest bezpłatny. Nie są pobierane żadne opłaty ani nie są przyjmowane żadne dary pieniężne.

W dniu 5 maja 2012 roku minęło 40 lat od chwili otwarcia Muzeum w Bondyrzu. Chociaż Muzeum nosiło nazwę: Muzeum Bondyrza – Fabryki i Regionu Zamojszczyzny lat 1939-1944. Następnie od reorganizacji i ponownego otwarcia w dniu 9 października 1983r. nazwę Muzeum Lat Walki i Okupacji Zamojszczyzny 1939-1944, a dopiero od dnia 5 czerwca 1990 r. otrzymało ono nazwę: Muzeum Historyczne Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej im. Stanisława Prusa ps. „Adam” w Bondyrzu. Od chwili otwarcia do obecnej, przedstawia ono rzetelną wiedzę o historii Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego.

W latach 2004-2006, Muzeum zwiedziło 106 zorganizowanych grup – ponad 4200 osób, w tym ponad 3000 młodzieży, przeważnie szkół podstawowych i średnich, oraz studenci i harcerze. Wygłoszono 114 referatów, odczytów, prelekcji i pogadanek w zależności od wieku zwiedzającej młodzieży. Wśród zwiedzających muzeum, były również wycieczki, grupy i osoby indywidualne z Niemiec, Ukrainy, Szwecji, USA i Japonii.

Muzeum zwiedziło wielu ludzi kultury, nauki, oświaty, wojskowych, księży, dziennikarzy, pracowników administracji i instytucji rządowych, kombatantów -żołnierzy AK i BCH.

Byli wśród nich między innymi: Jerzy Wieczorkiewicz, Zbigniew Goliszewski, Zdzisław Grelka z Warszawy, Robert Trzeciak z Przemyśla, Biskup Jan Śrutwa, pracownicy i Dyrektorzy Departamentów Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie, Posłowie do Sejmu, Wice Premier Zyta Gilowska, Wojewoda Lubelski. Byli również wysocy rangą wojskowi, a wśród nich gen. bryg. Aleksander Bortnowski, Dowódcy Batalionów i Dywizjonów Śląskiego Okręgu Wojskowego. Był członek Zarządu Głównego AK Krystyn Lewenstein. Był Zespół Redakcji „Karty” na czele z Redaktorem Naczelnym Zbigniewem Gluzą.

Muzeum zwiedzili znakomici naukowcy, jak między innymi: Alf Gunnar i Maria Anna Przysada ze Szwecji, prof. br. Roland Kohler z Berlina i wielu innych. Obecność osób zwiedzających Muzeum, udokumentowana jest wpisami w 14 tomach Kroniki-Księgi Pamiątkowej Muzeum. Muzeum pokazywała wielokrotnie TVP1 i TVP 3. Pisała o nim i wymieniała je w licznych artykułach prasa ogólnokrajowa, wojewódzka i regionalna. Kustoszem Muzeum był Jan Sitek, który zajmował się społecznie całokształtem działalności muzeum. Opracowywał referaty, wygłaszał odczyty, prelekcje i oprowadza wycieczki, oraz pełnił wszystkie funkcje (w tym również sprzątanie) nie otrzymując za to żadnego wynagrodzenia. Należy nadmienić, że Muzeum nie posiada żadnego etatu, ani ryczałtu wynagrodzenia. Nie dysponuje żadnymi funduszami i nie pobiera żadnych opłat.

Jan Sitek stworzył to Muzeum z myślą o młodzieży. Z myślą o przyszłych pokoleniach, które po nas przyjdą. Aby pamiętali o tym, że każda piędź Ziemi Zamojskiej, zroszona jest krwią żołnierza września i żołnierza – partyzanta Armii Krajowej. Że zapisała się Złotą Kartą w męczeńskich dziejach Naszego Narodu.

 

Bondyrz, dnia 3 stycznia 2007 r. Jan Sitek

 

W 2008 r. Muzeum było remontowane za pieniądze pozyskane od darczyńców. W tej samej formule funkcjonuje do dzisiaj za sprawą kustosza społecznego, który udostępnia Muzeum zwiedzającym. Rolę kustosza pełni Edmund Sitek nr tel. 696-273-788.