UPAMIĘTNIENIE 78. ROCZNICY ODBICIA WIĘZIENIA W MAJU 1946 ROKU PRZEZ ODDZIAŁ ŻOŁNIERZY AK-WIN DOWODZONY PRZEZ KPT. ROMANA SZCZURA PS. „URSZULA”.
2024-05-20
Dnia 12 maja 2024 r. w Zamościu miała miejsce uroczystość religijno-patriotyczna upamiętniająca odbicie więźniów z komunistycznego więzienia w Zamościu przez Oddział Żołnierzy AK-WIN dowodzony przez kpt. Romana Szczura ps. „Urszula”.
Brawurowa akcja – na rozkaz dowódcy II Zamojskiego Inspektoratu Armii Krajowej majora Mariana Pilarskiego ps. „Grom”, „Jar” – miała miejsce 8 maja 1946 roku. Oddział AK-WIN dowodzony przez kpt. Romana Szczura ps. „Urszula”, wdarł się na teren komunistycznego więzienia w Zamościu i uwolnił 301 przetrzymywanych przez UB i NKWD więźniów, w tym swoich kolegów z konspiracji niepodległościowej.
Uroczystość została zorganizowana przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna, 18. Pułku Przeciwlotniczego im. gen. bryg. Feliksa Kamińskiego z Sitańca, 3. Zamojski Batalion Zmechanizowany, Zakład Karny w Zamościu oraz Parafię Wojskową pw. Św. Jana Bożego w Zamościu.
Obchody rozpoczęły się Mszą Św. w Kościele Garnizonowym pw. Św. Jana Bożego w Zamościu, którą odprawił Kapelan Zakładu Karnego w Zamościu ks. Tomasz Źwiernik. Oprawę Mszy Św. przygotowały harcerki z 10. Drużyny Harcerskiej „Traperski Krąg” im. Jana Leonowicza, ps. Burta z Suśca. Po nabożeństwie uczestnicy w asyście pocztów sztandarowych i kompanii honorowej 18. Pułku Przeciwlotniczego im. gen. bryg. Feliksa Kamińskiego z Sitańca przemaszerowali pod tablicę pamiątkową, znajdującą się na ścianie budynku Zakładu Karnego w Zamościu przy ul. Okrzei, gdzie miała miejsce część oficjalna.
Ceremoniał wojskowy rozpoczął się od złożenia meldunku do Zastępcy Dowódcy 18. Pułku Przeciwlotniczego im. gen. bryg. Feliksa Kamińskiego z Sitańca Panu ppłk Wojciechowi Jakubczykowi przez dowódcę Kompanii Honorowej. Po dokonaniu przeglądu i powitaniu z pocztami sztandarowymi, został odśpiewany Hymn Rzeczypospolitej Polskiej z podniesieniem flagi narodowej na maszt. Poczet flagowy wystawił 3. Zamojski Batalion Zmechanizowany.
Następnie Wiceprezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość Marian Derkacz powitał gości przybyłych na niedzielną uroczystość, po czym kpt. Służby Więziennej Jarosław Małecki odczytał rys historyczny dotyczący wydarzeń sprzed 78 lat. Dopełnieniem tych wydarzeń było wykonanie „Modlitwy Armii Krajowej” przez harcerki z susieckiej „dziesiątki”.
Kolejnym punktem programu były przemówienia okolicznościowe. Głos zabrał Prezes ŚZŻAK O/Z, poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak, który odniósł się do wydarzeń sprzed 78 lat, jednocześnie podkreślił trud walki i wielkie poświęcenie żołnierzy podziemia niepodległościowego oraz ich rodzin, które borykały się z wieloma problemami życia codziennego, gdyż traktowano ich jako drugą kategorię ludzi. Prezes Okręgu odniósł się również do czasów współczesnych i misji patriotycznej i obywatelskiej każdego Polaka. Na zakończenie swego wystąpienia podziękował współorganizatorom za pomoc w organizacji niedzielnej uroczystości, przybyłym gościom za udział. Obecnej na uroczystości Rodzinie w/w kpt. Romana Szczura pogratulował bohaterskiego członka rodziny, który na ołtarzu Ojczyzny złożył swoje życie. Szczególne podziękowania poseł Sławomir Zawiślak skierował do Służby Więziennej w Zamościu za duże zaangażowanie we współorganizację wydarzenia, której efektem jest sprawny przebieg spotkania.
Kolejnym elementem było odczytanie Apelu pamięci przez por. Mirosława Hacię, po czym Kompania Honorowa oddała salwę honorową. Następnie przybyłe na uroczystość delegacje, czcząc pamięć żołnierzy wojennej konspiracji niepodległościowej oraz okresu powojennego, złożyły kwiaty, wieńce i znicze pamięci pod pamiątkową tablicą, upamiętniającą brawurową akcję Romana Szczura na więzienie, którą wykonał na rozkaz przełożonego mjra Mariana Pilarskiego, ps. Jar.
Patriotyczne wydarzenie zakończyło się odśpiewaniem Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego „Marsz Pierwszej Brygady” i złożeniem meldunku do dowódcy ppłka Wojciecha Jakubczyka o zakończeniu uroczystości, po którym dowódca Kompanii odprowadził Kompanię Honorową oraz poczty sztandarowe z placu uroczystości.
W uroczystości uczestniczył poczet sztandarowy Zamojskiej Służby Więziennej w asyście: st. sierż. szt. Karol Kurczyn, st. sierż. Mateusz Przytuła oraz st. kpr. Marcin Kalita. Asystę honorową przy pamiątkowej płycie pełnili funkcjonariusze SW – kpr. Arkadiusz Kuryło i kpr. Paweł Kaczor. Ponadto asystę przy w/w płycie zaciągnęli funkcjonariusze Straży Miejskiej w Zamościu, oraz żołnierze Garnizonu WP Zamość.
ŚZŻAK O/Z reprezentowały poczty sztandarowe z Łabuń, Starego Zamościa, Zamościa oraz poczet główny Związku.
Wśród zaproszonych gości oprócz w/w znaleźli się m.in.: Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Lublinie – płk Piotr Burak, Krzysztof Rusztyn – Wicestarosta Powiatu Zamojskiego, Marek Kudela – Zastępca Prezydenta Miasta Zamość, Wiesław Nowakowski – Wiceprzewodniczący Rady Miasta Zamość, ppłk Dariusz Bochyński – Dyrektor Zakładu Karnego w Zamościu oraz jego zastępcy: mjr Sylwia Niedzielska – Popek i mjr Piotr Grabczak, ppłk Wojciech Jakubczyk reprezentował Dowódcę Garnizonu WP Zamość płka Radosława Kudraja, ppłk Stanisław Styczyński – Szef Wojskowego Centrum Rekrutacji w Zamościu, mjr Piotr Mielniczuk reprezentujący Dowódcę 18. Pułku Przeciwlotniczego w Sitańcu, mjr Konrad Stąsiek reprezentujący Dowódcę 32. Wojskowego Oddziału Gospodarczego w Zamościu, Mariusz Tutis reprezentujący Komendanta Straży Miejskiej w Zamościu, nadkom. Marcin Muzyka – z-ca Komendanta Miejskiego Policji w Zamościu, st. chor. szt. WP Grzegorz Pawlik – Weteran Misji Zagranicznych, Prezes ZKRPiBWP Koło Nr 1 w Zamościu, Rodzina Romana Szczura na czele z p. Jadwigą Mazurek, członkowie ŚZŻAK O/Z, Agnieszka Górak – wnuczka Witolda Szarwiło – członka Samoobrony Wołyńskiej, Andrzej Hulanicki – wnuk ppor. Ludwika Rogalskiego ps. Kanciarz, zuchy i harcerze z 10. DH „Traperski Krąg” im. Jana Leonowicza ps. Burta z Suśca, społecznik Jan Kurek, przedstawiciele Straży Miejskiej w Zamościu, mieszkańcy Zamościa.
Po wspólnym zdjęciu pod pamiątkową płytą organizatorzy zaprosili na wojskowy poczęstunek.
Dziękujemy ks. kapelanowi Tomaszowi Źwiernikowi za odprawienie Mszy Św., mediom za udział i promowanie naszej uroczystości. Cześć i Chwała Bohaterom!
