Uroczystość odsłonięcia płyty pamiątkowej poświęconej Żołnierzom Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość oraz II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej dowodzonego przez płk Mariana Pilarskiego “Jar” – 22 lipca 2023 r. Rotunda w Zamościu
2023-07-27
Sobotnia uroczystość odbywała się pod patronatem Posła na Sejm RP Sławomira Zawiślaka, a jej organizatorami byli: Rodziny Żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość oraz Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna.
Wydarzenie rozpoczęła zbiórka gości przy kościele garnizonowym w Zamościu ul. Wojska Polskiego, w którym następnie odbyła się Msza Święta pod przewodnictwem Ojca prof. Romana Jusiaka Oktawiana w koncelebrze z Kapelanem Wojskowym Garnizonu Zamość ks.ppłk Ireneuszem Birusiem. Przejmującą i piękną homilię do wiernych wygłosił o.prof Oktawian Roman Jusiak. Oprawę Mszy Św. Zapewnili harcerze susieckiej „dziesiątki”. Po Mszy Świętej zebrani przemieścili się na Zamojską Rotundę, pod urządzoną staraniem ŚZŻAK Okręg Zamość celę nr 20 imienia Armii Krajowej.
Posterunek honorowy przy tablicy zaciągnął 18.Pułk Przeciwlotniczy im. im. gen. bryg. Feliksa Kamińskiego z Sitańca w osobach: kpr.Norbert Pękala i szer.Anna Dworas, oraz wieńcowi: szer.Tomasz Cyc, szer.Erwin Sałamacha i szer.Michał Bucki.
Uroczystość rozpoczęła prowadząca hm.Anna Rojek, która we wstępie skierowała do obecnych następujące słowa: Szanowni Państwo dziś spotykamy się w szczególnym miejscu, gdzie podczas uroczystości zostanie odsłonięta Płyta Pamiątkowa, poświęcona Żołnierzom Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Żołnierzom II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej, którzy zostali BESTIALSKO ZAMORDOWANI, POLEGLII W WALCE ORAZ WIĘZIENI PRZEZ REŻIM KOMUNISTYCZNY W LATACH 1947-1955.
Następnie Prowadząca odczytała listę żołnierzy, którzy zostali upamiętnieni:
płk Marian Pilarski „Jar” – Komendant Obwodu Zamość Zrzeszenia WiN i II Inspektoratu Zamojskiego AK, kpr. Lucjan Adamczuk „Słomka”, Adam Altmajer „Jodła”, kpt. Stanisław Bizior „ Eam”, Dominik Brodaczewski „Wróbel”, kpr. Jan Gorączka “Lont”, ppor. Jan Hadam ps. Agrest, ppor. Paweł Kalinowski „Francuz”, ppor. Henryk Kwaśniewski „Lux”, ppor. Wacław Kwaśniewski „Mściwy”, por. Jan Leonowicz “Burta”, plut. Tadeusz Łagoda „Barykada”, szer. Eugeniusz Malec „Rysiek”, szer. Antoni Mojżesz „Romek”, Bolesław Ożóg „Jaskółka”, ppor.Stanisław Pakos „Wrzos”, Kazimierz Piotrowski „Cygan”, ppor.Józef Pyś „Ostry”, szer.Stanisław Rajtar „Śmiguła”, ppor.Ludwik Rogalski „Kanciarz”, Stanisław Samiec „Pasek”, plut. Piotr Smagała „Sroka”, Andrzej Stachyra „Saturnin”, kpt.Roman Szczur vel. Szumski „Urszula”, ppor.Mieczysław Szewczuk „Włoch”, ppor.Wincenty Mieczysław Wróblewski „Szum”, ppor.Antoni Zawiślak „Brzytwa”.
Fundatorami w/w płyty pamiątkowej są : Andrzej Hulanicki, Dariusz Pilarski, Adam Pyś, Krzysztof Wróblewski, Jadwiga Mazurek, Anna Wawrzkiewicz, Kazimierz Hadam, Jarosław Hadam, Anna Koper, Maria Grądz, Renata Sokołowska, Teresa Zasówa, Maria Szeląg, Magdalena Bizior-Mikos i Lech Łagoda
W kolejnym punkcie hm.Anna Rojek dokonała powitania gości przybyłych na w/w uroczystość. Ministra Edukacji i Nauki Prof. Przemysława Czarnka reprezentowała Pani Monika Żur, Dyrektor Delegatury w Zamościu Kuratorium Oświaty w Lublinie,
Posła Sławomira Zawiślaka, Senatora Jerzego Chróścikowskiego reprezentował Pan Jacek Adamczuk, Sędziego KRS Zbigniewa Łupinę, O. prof. Romana Jusiaka Oktawiana, ks. Jana Cielicę Proboszcz Wólki Panieńskiej, Wojewodę Lubelskiego Pana Lecha Sprawkę reprezentowała Pani Monika Zawiślak – Dyrektor Delegatury UW w Zamościu, Starostę Zamojskiego Stanisława Grześko, Wice-Prezydenta Miasta Zamość Piotra Orzechowskiego, Zastępcę Komendanta Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej bryg. Andrzeja Szozdę, Naczelnika IPN Lublin dr hab.Jacka Romanka, 10.DH „Traperski Krąg” im.Jana Leonowicza, ps.Burta z Suśca, Gości z Pisarzowic, z miejsca urodzenia płk Mariana Pilarskiego ps.Jar którzy przybyli oddać hołd swojemu synowi ziemi pisarzowickiej i jego żołnierzom czyli: Młodzieżową Orkiestrę Dętą przy OSP w Pisarzowicach i jej kapelmistrza Pan Grzegorza Bizukojcia, Poczet Sztandarowy OSP w Pisarzowicach, Burmistrza Gminy Wilamowice Pana Mariana Trelę, Sołtysa Pisarzowic Pana Andrzeja Nycza, Prezesa Zarządu Oddziału Gminnego ZOSP RP w Wilamowicach a zarazem Prezesa Zarządu OSP w Pisarzowicach Pana Tadeusza Łasi, Zastępcę Prezesa, Naczelnika OSP w Pisarzowicach Pana Adriana Śliwkę, Członka Zarządu OSP w Pisarzowicach Pana Marka Okręta, Członka OSP w Pisarzowicach Pana Stanisława Peszela, Wójta Gminy Łabunie Mariusza Kukiełkę, Sołtysa Wólki Panieńskiej Wojciecha Suchowicza.
UPAMIĘTNIONYCH ŻOŁNIERZY II INSPEKTORATU ZAMOJSKIEGO REPREZENTOWALI ICH BLISCY : Marian Kaszuba z Rodziną, Bogdan Szykuła z Rodziną, Tadeusz Kolaja z Rodziną, Rodzina płk Mariana Pilarskiego „Jar”, Rodzina kpt. Stanisława Biziora „Eam”, Rodzina kpt. Romana Szczura „Urszula”, Rodzina ppor. Józefa Pyś „Ostry”, Rodzina ppor. Ludwika Rogalskiego „Kanciarz”, Rodzina st. strzel. Stanisława Rogalskiego „Szczupak”, Rodzina Bronisława Rogalskiego „Gryf”, Rodzina ppor. Jana Hadama „Agrest”, Rodzina ppor Stanisława Pakosa „Wrzos”, Rodzina kaprala Wacława Borowskiego „Sierp”, Rodzina Andrzeja Stachyry „Saturnin”, Rodzina por. Czesława Szewluka „Miś”, Rodzina ppor. Mieczysława Szewczuka „Włoch”, Rodzina ppor. Pawła Kalinowskiego „Francuz”, Rodzina ppor. Wincentego Mieczysława Wróblewskiego „Szum”, Rodzina plutonowego Piotra Smagały „Sroka”, Rodzina chor. Józefa Włoszczuka „Pistolet”, Rodzina kaprala Jana Kapusty ” Łączka”, Rodzina Alfredy Bronikowskiej, Rodzina sierż. Bronisława Załogi „Wicher”, Rodzina strzel. Stanisława Mazura „Iskara”, Rodzina szer. Stanisława Rajtara „Śmiguła”, Rodzina plut. Tadeusza Łagody „Barykada”, Rodzina ppor. Józefa Kaczoruka „Ryszard”, Rodzina plut. Witolda Hryniewieckiego „Tułacz”, Rodzina por. Antoniego Zawiślaka „Brzytwa”, Rodzina kaprala Lucjana Adamczuka „Słomka”, Rodzina Adama Altmajera „Jodła”, Rodzina Dominika Brodaczewskiego „Wróbel”, Rodzina kaprala Jana Gorączki „Lont”, Rodzina ppor. Henryka Kwaśniewskiego „Lux” i ppor. Wacława Kwaśniewskiego „Mściwy”, Rodzina por. Jana Leonowicza „Burta”, Rodzina szer. Eugeniusza Malca „Rysiek”, Rodzina szer. Antoniego Mojżesz „Romek”, Rodzina Bolesława Ożóg „Jaskółka”, Rodzina Kazimierza Piotrowskiego „Cygan”, Rodzina Stanisława Samca „Pasek”.
W wydarzeniu wzięły udział Poczty sztandarowe Kół Rejonowych ŚZŻAK Okręg Zamość: Zamość, Stary Zamość, Susiec, Łabunie, Komarów. Ponadto media, służby mundurowe, organizacje pozarządowe. Na szczególne podkreślenie zasługuje obecność syna, żołnierza Andrzeja STACHYRY, ps.Saturnin – komendanta Obwodu Krasnystaw II Inspektoratu Zamojskiego AK – Pana Adolfa Stachyry.
Po powitaniu gości Młodzieżowa Orkiestra Dęta zagrała a publiczność odśpiewała Hymn Polski. Po czym nastąpiło odczytanie przez por.Andrzeja Jaroszyńskiego, wiceprezesa ŚZŻAK O/Z protokołu Prezydium Zarządu o przyznaniu odznaczeń Związku za szczególne zasługi dla krzewienia postaw patriotycznych i etosu AK dla: o.prof.Oktawiana Romana Jusiaka, Pana Dariusza Pilarskiego, Pana Andrzeja Hulanickiego i Pana Adama Pysia. Dekoracji medalami dokonał Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość, Poseł na Sejm RP Pan Sławomir Zawiślak, w towarzystwie Wiceprezesa por.Andrzeja Jaroszyńskiego oraz kpt.Józefa Łaby.
Na uroczystość wpłynęły także listy gratulacyjne. Jako pierwszy został odczytany przez Dyrektor Delegatury Lubelskiego Kuratorium Oświaty Panią Monikę Żur List od Ministra Edukacji i Nauki prof.Przemysława Czarnka. List od Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka, odczytała prowadząca uroczystość Harcmistrz Anna Rojek. P. Monika Zawiślak- Dyrektor Delegatury LUW w Zamościu odczytała list od Wicewojewody Lubelskiego Bolesława Gzika.
Następnie odbyły się przemówienia okolicznościowe. Pierwszym mówcą był Poseł na Sejm RP, Prezes ŚZŻAK O/Z Sławomir Zawiślak, który skierował do Rodzin Żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego AK słowa wdzięczności za starania, na rzecz upamiętniania Żołnierzy Ziemi Zamojskiej, oraz podziękował za wieloletnią współpracę w pracy na rzecz upamiętnienia czynu Bohaterów naszej ziemii. Przypominając ich walkę o wolność Ojczyzny przywołał wiele wydarzeń, które dzięki pracy społeczników zrzeszonych w ŚZŻAK O/Z godnie upamiętniły m.in Powstanie Zamojskie oraz walkę Żołnierzy Wyklętych na Zamojszczyźnie. Związek m.in. zorganizował 20 listopada 2022 w Warszawie z udziałem władz, po raz pierwszy państwowe Obchody 80. Rocznicy Wybuchu Powstania Zamojskiego, które rozpoczęły się w Katedrze Wojska Polskiego a zakończyły na Placu Piłsudskiego przy Pomniku Nieznanego Żołnierza. Był także współorganizatorem państwowych uroczystości pochówku Żołnierzy Niezłomnych w Krypcie Sanktuarium w Radecznicy.
Jako następny wystąpił sędzia KRS Pan Zbigniew Łupina. Z kolei syn żołnierza Andrzeja Stachyry, ps. Saturnin Pan Adolf Stachyra w swoim wystąpieniu przywołał wydarzenia sprzed 70 lat, których jako dziecko był świadkiem. Przeżyciem wielkim było dla zebranych i samego mówcy przywoływanie tragizmu tamtych lat. Jako ostatni wystąpił wnuk płka Mariana Pilarskiego, ps.Jar Pan Dariusz Pilarski, który m.in. podziękował Rodzinom Żołnierzy Niezłomnych, Posłowi Sławomirowi Zawiślakowi i innym osobom za wielkie wsparcie w organizację dwóch patriotycznych uroczystości. Wszystkim obecnym, a szczególnie rodzinom Żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej podziękował za liczną obecność, udział w uroczystości. Kończąc swoją wypowiedź, zaprosił obecnych do uczestnictwa w niedzielnej uroczystości w Zawalowie Kolonii, gdzie zostaną odsłonięte dwie płyty pamiątkowe na pomniku, który znajduje się na posesji rodziny Rogalskich, czyli tam, gdzie mieszkał ppor.Ludwik Rogalski, ps.Kanciarz.
Następnie MOD z Pisarzowic uczciła pamięć żołnierzy pieśnią „Śpij kolego”. Po tym utworze wystąpili harcerze z 10.Drużyny Harcerskiej „Traperski Krąg” im.Jana Leonowicza, ps.Burta z Suśca, którzy zaprezentowali kilka piosenek patriotycznych, np. Modlitwa obozowa, Miasto 44, Biały orzeł wzbić się nie może…
Kolejnym punktem uroczystości było odsłonięcie i poświęcenie płyty w celi nr. 20. Do odsłonięcia płyty pamiątkowej poświęconej Żołnierzom II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej BESTIALSKO ZAMORDOWANI, POLEGLII W WALCE ORAZ WIĘZIENI PRZEZ REŻIM KOMUNISTYCZNY W LATACH 1947-1955 zostali zaproszeni:
Poseł na Sejm Pana Sławomir Zawiślak, Pan Zbigniew Pilarski (bratanek „Jara”), Pan Adama Pyś, Pan Andrzej Hulanicki, Pani Jadwiga Mazurek, Pani Maria Szeląg, Pan Krzysztof Wróblewski, Pani Teresa Zasówa, Pani Anna Wawrzkiewicz, Pan Jan Hadam, Pan Jarosław Hadam, Pani Anna Koper, Pani Maria Grądz, Pan Leszek Sokołowski, Pan Lech Łagoda.
Ostatnim punktem patriotycznego wydarzenia było złożenie wieńców, kwiatów i zniczy pamięci pod płytą pamiątkową. W imieniu Premiera RP Mateusza Morawieckiego wieniec złożyli organizatorzy: Pan Poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak, Pan Dariusz Pilarski, Pan Andrzej Hulanicki i Pan Adam Pyś. W imieniu MEiN Przemysława Czarnka wieniec złożyła Pani Monika Żur. W imieniu wojewody lubelskiego Lecha Sprawki wieniec złożyła Pani Monika Zawiślak. W imieniu dyrektora IPN O/Lublin Roberta Derewendy wieniec złożył Pan dr hab.Jacek Romanek.
Na zakończenie spotkania prowadząca uroczystość hm. Anna Rojek podziękowała w imieniu organizatorów wszystkim obecnym za udział w tej szczególnej uroczystości na Zamojskiej Rotundzie.
Na zakończenie sobotniego wydarzenia Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Pisarzowic pod batutą kapelmistrza Pana Grzegorza Bizukojća zagrała koncert upamiętniający Żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej, który został nagrodzony wielkimi brawami. Było nam bardzo miło gościć tych szczególnych gości z Pisarzowic na Zamojskiej Ziem, którzy po koncercie na Zamojskiej Rotundzie udali się wraz z rodzinami Żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego AK, prezesem SZŻAK O/Z, Posłem na Sejm RP do Klasztoru w Radecznicy, by w Krypcie II Inspektoratu Zamojskiego AK oddać hołd Bohaterom. Przed wejściem do Krypty MOD z Pisarzowic odegrała Mazurka Dąbrowskiego, następnie przybyli goście złożyli kwiaty i znicze pamięci a o. Gwardian poprowadził z zebranymi modlitwę.
