Egzekucja Rodziny Komendanta Armii Krajowej w Józefowie Konrada Bartoszewskiego ps. Wir – Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” [RELACJA, ZDJĘCIA]
2019-02-25
Tradycyjnie, w ostatnią niedzielę lutego, w Józefowie odbyły się uroczystości poświęcone 76. rocznicy egzekucji Wacława, Janiny i Wienisławy Bartoszewskich – ojca, matki i siostry miejscowego Komendanta Armii Krajowej Konrada Bartoszewskiego ps. Wir oraz poległych i pomordowanych Żołnierzy Wyklętych z terenu Gminy Józefów. W intencji ofiar dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego w Kościele Parafialnym pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Józefowie odprawiona została Msza św. Następnie złożono wieńce i wiązanki kwiatów oraz zapalono znicze przy tablicy upamiętniającej Żołnierzy Niezłomnych pochodzących z terenu gminy Józefów, znajdującej się na murze kościelnym oraz tablicy poświęconej rozstrzelanej rodzinie Konrada Bartoszewskiego ps. Wir, znajdującej się na ścianie budynku miejscowego banku. Organizatorem uroczystości był Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość – Poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak, Prezes miejscowego Koła terenowego ŚZŻAK w Józefowie – Andrzej Wojtyło oraz Burmistrz Józefowa – Roman Dziura. W uroczystościach uczestniczyły poczty sztandarowe organizacji kombatanckich oraz szkół z terenu gminy Józefów. Wojewodę Lubelskiego – Przemysława Czarnka reprezentował Kierownik Delegatury LUW w Zamościu – Aleksander Kalisz. W uroczystości uczestniczyli również Radny powiatu Biłgorajskiego, Z-ca kierownika KRUS w Biłgoraju – Henryk Paska, Radni Rady Miejskiej w Józefowie, Dyrektorzy i Kierownicy instytucji oświatowych i kultury z terenu Gminy Józefów, Nadleśniczy Nadleśnictwa Józefów – Stanisław Nawrocki, Andrzej Harkot – historyk, doktorant Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego a także Prezesi innych związków kombatanckich w Józefowie.
W dniu 26 lutego 1943r. w Józefowie Niemcy dokonali publicznej egzekucji rodziny Konrada Bartoszewskiego ps. Wir: ojca Wacława, matki Janiny i siostry Wienisławy. Zbrodnia ta była zemstą za masowy udział partyzantów rejonu józefowskiego w wydarzeniach lutowych 43 r. zwanych także Powstaniem Zamojskim. Bezpośrednią przyczyną egzekucji było rozbicie posterunku policji w Józefowie przez oddział Czesława Mużacza ps. Selim i uwolnienie aresztowanych wieczorem 25 lutego 43r.: Wira i jego zastępcy Hieronima Miąca ps. Korsarz. Wezwane z Zamościa posiłki niemieckie nie puściły płazem uwolnienia aresztowanych. O świcie 26 lutego otoczyły miasto, następnie spędzono mieszkańców do budynku gminy, gdzie dokonano selekcji, oddzielając rodziny uznane za bandyckie od pozostałych, grożąc im rozstrzelaniem. Ostatecznie na oczach zgromadzonych na rynku mieszkańców rozstrzelano „tylko rodzinę Wira” i wywieziono do obozu w Zamościu 50 zakładników. Wydarzenia te żywe są w społeczności józefowskiej do dnia dzisiejszego. Towarzyszy im także legenda, że Konrad Bartoszewski obserwował wydarzenia odbywające się w miasteczku z pobliskich kamieniołomów na wzgórzach i nie chcąc dopuścić do przelewu krwi i śmierci innych mieszkańców nie dał pozwolenia na zaatakowanie miasteczka.
Dnia 2 czerwca 2013 roku, obok tablic upamiętniających poległych i pomordowanych mieszkańców Gminy Józefów w okresie II wojny światowej, staraniem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, koło terenowe w Józefowie odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą Żołnierzy Armii Krajowej pochodzących z terenu gminy Józefów poległych z rąk UB i NKWD, tj.:
– Starszego szeregowego Krystiana HERCA pseudonim „Tarzan”, lat 22, zamordowanego w 1945 roku w Majdanie Napryskiem,
– Plutonowego Stefana HORODELSKIEGO pseudonim „Es”, lat 32, zamordowanego w 1945 roku w józefowskich kamieniołomach,
– Szeregowego Franciszka LALA pseudonim „Słowik”, lat 29, zamordowanego 1949 roku w okolicach Tomaszowa Lubelskiego – miejsce spoczynku nieznane do dnia dzisiejszego,
– Plutonowego Ignacego PYTERA pseudonim „Murzyn”, lat 33, zamordowanego w 1945 roku w okolicach miejscowości Górniki,
– Kaprala Stanisława SZKLARZA pseudonim „Zawisza”, lat 39, zamordowanego w 1947 roku w Biłgoraju – miejsce spoczynku nieznane do dnia dzisiejszego.
Społeczeństwo Józefowa przywróciło Im godność i pamięć.
Andrzej Wojtyło – Prezes ŚZŻAK koło terenowe w Józefowie
