Koło Hrubieszów – kalendarium
1990
16.01.1990 r. – Zjazd Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Warszawie. Z koła uczestnikami zjazdu byli: kpt. Piotr Krojo ps. „Grześ”, ppor. Tadeusz Łoś ps. „Kula”, ppor. Mieczysław Chmarzyński ps. „Gawron” i ppor. Marian Lokajczyk ps. „Perry”.
25.01.1992 r. – żołnierze koła uczestniczyli w święcie jednostki wojskowej stacjonującej w Hrubieszowie.
3.05.1990 r. – członkowie koła obwodowego, jako grupa zorganizowana, uczestniczyli w obchodach rocznicy Konstytucji 3 Maja, zorganizowanych w Zamościu. Inspiratorem obchodów były władze województwa zamojskiego, a Armia Krajowa Okręgu Zamość była głównym uczestnikiem tych obchodów.
Październik 1990 r. – udział w pracach organizacyjnych związanych z wyborami prezydenckimi. Zarząd koła zgłosił za pośrednictwem Zarządu O/Zamość listę kandydatów do awansu. Pięciu członków uzyskało stopnie oficerskie i ponad 100 stopnie st. sierżantów.
11.11.1990 r. – żołnierze koła uczestniczyli w Święcie 72 rocznicy odzyskania niepodległości. Uroczystość odbyła się w Hrubieszowie. W trakcie uroczystości akty nominacyjne na kolejne stopnie otrzymało 16 członków.
12–13.11.1990 r. – w związku z Kongresem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, w Warszawie, na zaproszenie Zarządu Głównego przybył do kraju, od kilku lat mieszkający w USA płk. AK i WP Marian Gołębiewski ps. „Irka”, „Ster”, „Korab”. Pułkownik spotkał się ze swoimi podkomendnymi, obecnie członkami koła Obwodu Hrubieszowskiego AK.
15.08.1990 r. – członkowie koła wzięli udział w uroczystości związanej z 70 rocznicą zwycięstwa Polskich Sił Zbrojnych nad wojskami bolszewickimi pod Warszawą. Uroczystość odbyła się w Komarowie, który ma swój udział w walce z konnicą Budionnego, a pośrednio w całym zwycięstwie warszawskim.
1991
14.04.1991 r. – staraniem koła, przy współudziale Zarządu Okręgu AK Zamość, wójta Horodła i duchowieństwa parafii w Horodle, przy udziale duchowieństwa z Hrubieszowa, w Horodle zorganizowano uroczystość religijno-niepodległościową dla uczczenia pamięci 45 rocznicy śmierci żołnierskiej kpt. Karola Bojarskiego ps. „Wyga”, znakomitego żołnierza i oficera sił zbrojnych AK Obwodu Hrubieszowskiego, który padł od kuli czerwonoarmiejca w czasie walki na ulicach Hrubieszowa. Została odprawiona polowa msza św., podniosłą homilię wygłosił kapelan WP ks. dziekan kpt. Andrzej Puzon, odbył się także apel poległych. W uroczystości wzięła udział kompania honorowa WP z Zamościa z orkiestrą, mieszkańcy Horodła i okolicznych miejscowości, a także rodzina kapitana, jego żołnierze z AK oraz pozostałe ugrupowania żołnierzy AK Obwodu Hrubieszowskiego.
3.05.1991 r. – w Zamościu odbyła się uroczystość poświęcona 200 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Uroczystość została zorganizowana przy znacznym współudziale Zarządu Okręgu AK w Zamościu i uczestniczyła w niej liczna reprezentacja Obwodu Hrubieszów AK. Obwód wystąpił już z własnym sztandarem wojskowym.
26.05.1991 r. – w Zwierzyńcu odbyła się, zorganizowana przez Okręg AK, uroczystość, w której wzięły udział wszystkie cztery Obwody AK Okręgu Zamość, w tym także obwód hrubieszowski wraz z kołami rejonowymi i ze swoim sztandarem. W czasie uroczystości poświęcony został nasz sztandar AK Obwodu Hrubieszów.
9.06.1991 r. – powstało Koło Rejonowe AK w Horodle, w wyniku starań organizacyjnych oficera AK Rejonu Horodło Demczuka ps. „Hanka”, obecnie mieszkającego w Warszawie. Zarząd Koła Obwodu Hrubieszów uczestniczył w czynnościach założycielskich Koła Rejonowego w Horodle.
8.07.1991 r. – z inspiracji senatora lek. med. Wiesława Lipko Zarząd Koła Obwodu nawiązał współpracę z Instytutem Armii Krajowej przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Celem współpracy jest rozwinięcie wiedzy o Inspektoracie AK Zamość i jego niepodległościowej działalności, ze szczególnym uwzględnieniem Obwodu Hrubieszowskiego AK. Wstępem do współpracy było spotkanie przedstawiciela Instytutu mgr. Zbigniewa Wysockiego z członkami koła obwodu i kół rejonowych. Spotkanie odbyło się w Hrubieszowie w lokalu Domu Kultury. W czasie spotkania nagrano na kasety wideo relacje i wywiady z żołnierzami AK, uczestnikami tamtych wydarzeń.
7.07.1991 r. – żołnierze koła obwodu, z pocztem sztandarowym, uczestniczyli w uroczystości odsłonięcia w Pielakach obelisku upamiętniającego bitwę z Wehrmachtem, żandarmerią niemiecką i oddziałami SS, stoczoną 27.02.1944 r. przez siły zbrojne AK obwodu Hrubieszów i Rejonu Grabowiec. W jej następstwie powstała Rzeczypospolita Grabowiecka.
23.06.1991 r. – żołnierze koła obwodu ze sztandarem uczestniczyli w uroczystości w Osuchach, zorganizowanej w związku z 47 rocznicą bitwy pod Osuchami stoczonej przez oddziały AK i BCh Inspektoratu AK Zamość z Wermachtem i innymi niemieckimi jednostkami wojskowymi.
18.08.1991 r. – obyło się walne zebranie sprawozdawcze członków koła. Dokonano oceny pracy Koła i Zarządu. Na stanowisko wiceprezesa wybrano ppor. Tadeusza Łosia ps. „Kula”, skarbnikiem został st. sierż. Stanisław Perehubka ps. „Śmiech”, prowadzącym sprawy finansowe koła – st. sierż. Tadeusz Szlonzak, a członkami: st. sierż. Alicja Paszkowska ps. „Alina”, st. sierż. Mieczysław Stępkowski ps. „Żuk”, i st. sierż. Wincenty Kicun ps. „Cygan”.
1.09.1991 r. – uczestniczono w obchodach rocznicy wybuchu II wojny światowej, organizowanych przez Dowództwo Jednostki Wojskowej stacjonującej w Hrubieszowie.
14.09.1991 r. – delegacja ze sztandarem uczestniczyła w uroczystym pogrzebie gen. dyw. Kazimierza Tumidajskiego ps. „Marcin”, komendanta Okręgu Armii Krajowej Lublin. Uroczystość odbyła się w Lublinie.
17.11.1991 r. – żołnierze Obwodu Hrubieszów uczestniczyli w uroczystości poświęcenia pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Obszy.
1992
14.02.1992 r. – Koło i Zarząd przy współudziale środowiska 27 Wołyńskiej Dywizji AK w Hrubieszowie zorganizowali obchody 50 rocznicy powołania Armii Krajowej przez Rząd RP w Londynie.
Marzec 1992 r. – dzięki staraniom Koła i Zarządu wydano książkę Wacława Jaroszyńskiego, Bolesława Kłembukowskiego i Tokarczuka, uczestników działalności konspiracyjno-wojskowych AK Obwodu Hrubieszowskiego, pt. Łuny nad Huczwą i Bugiem. Zarząd O/Zamość i osobiście prezes Zarządu Okręgu AK płk. Bolesław Sobieszczański ps. „Pingwin” pomogli finansowo i organizacyjnie w przygotowaniu publikacji. Nakład wyniósł ponad 1000 egzemplarzy.
4.05.1992 r. – przedstawiciel zarządu koła uczestniczył w posiedzeniu Rady Miasta Hrubieszów, w czasie którego wręczył burmistrzowi miasta Krzyż Walecznych 1939–1945, nadany Hrubieszowowi przez Prezydenta Rzeczypospolitej w Londynie 11.11.1939 r. w uznaniu szczególnego wkładu mieszkańców w walkę o wolność i niepodległość Ojczyzny, organizowania oddziałów partyzanckich, wspomagania ich pomimo krwawych strat i dokonywania czynów walecznych w okresie II wojny światowej. Odznaczenie i dyplom jego nadaniu nadeszły kanałem łączności między krajem a Londynem, ukształtowanym przez służby wojskowe i cywilne AK w okresie wojny i okupacji.
30–31.05.1992 r. – żołnierze koła uczestniczyli w Zwierzyńcu w zjeździe żołnierzy 9 pp Legionów Ziemi Zamojskiej.
7.06.1992 r. – żołnierze koła uczestniczyli w uroczystości poświęcenia sztandaru Koła Rejonowego w Werbkowicach.
17.06.1992 r. – przedstawiciel Zarządu Koła brał udział w zebraniu sprawozdawczo-wyborczym środowiska 27 Wołyńskiej Dywizji AK w Hrubieszowie.
28.06.1992 r. – członkowie koła wzięli udział w uroczystości w Osuchach związanej z 48 rocznicą bitwy w Puszczy Solskiej. Uroczystość odbyła się na Cmentarzu Wojennym Żołnierzy Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.
26.07.1992 r. – Koło wzięło udział w uroczystości poświęcenia sztandaru Koła Rejonowego AK w Grabowcu.
12.07.1992 r. – Koło z pocztem sztandarowym uczestniczyło w symbolicznym pogrzebie Ryszarda Kostrzeja ps. „Zawieja”, żołnierza 27 Wołyńskiej Dywizji AK, poległego w Rozkoszówce. Uroczystość odbyła się w Rozkoszówce.
14–15.08.1992 r. – w Warszawie odbył się Światowy Zjazd Kombatantów Polskich, w którym wziął udział Obwód Hrubieszów AK, wchodzący jako oddział w skład Okręgu AK Zamość. Kulminacyjnym punktem zjazdu była uroczystość przed Grobem Nieznanego Żołnierza. W zjeździe uczestniczyły najwyższe osobistości kraju, z Prezydentem RP Lechem Wałęsą.
30.08.1992 r. – członkowie koła uczestniczyli w Zamościu w uroczystości obchodów 53 rocznicy wybuchu II wojny światowej. Współorganizatorem obchodów był Zarząd Okręgu AK w Zamościu.
12.09.1992 r. – Zarząd Koła wziął udział w części uroczystości XII Ogólnopolskiego zjazdu żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji AK zorganizowanego w Hrubieszowie.
20.09.1992 r. – w Bondyrzu uczestniczono w uroczystości związanej z poświęceniem muzeum i pomnika 53 rocznicy napaści ościennych mocarstw na Polskę.
18.10.1992 r. – Koło uczestniczyło w uroczystości poświęcenia sztandaru Koła Rejonu AK w Trzeszczanach.
11.11.1992 r. – udział obchodach 74 rocznicy odzyskania niepodległości. Uroczystość odbyła się w Hrubieszowie staraniem organizacyjnym Samorządu Miasta. Równolegle do tej uroczystości, delegacja Koła Obwodu wzięła udział w podobnej uroczystości w Zamościu zorganizowanej przez Wojewodę Zamojskiego z udziałem Wojska Polskiego i Zarządu Okręgu AK w Zamościu.
22.12.1992 r. – uroczysty opłatek wigilijny zorganizowany przez Dowództwo Wojsk Lotniczych w Zamościu i Zarządu Okręgu AK Zamość. Opłatek odbył się w Koszarach w Zamościu. Koło liczyło 163 osoby, w siedmiu kołach rejonowych w: Mirczu, Dołhobyczowie, Uchaniach, Trzeszczanach, Grabowcu, Werbkowicach i Horodle.
1996
30.06.1996 r. – Zarząd Światowego Związku Armii Krajowej w Hrubieszowie, w porozumieniu z dyrekcjami hrubieszowskich szkół średnich, spośród uczniów klas starszych zorganizował zainteresowanych historią Polski, wyjazd edukacyjny na inscenizację teatralną do miejscowości Osuchy w Puszczy Solskiej, poświęconą upamiętnieniu największej walki partyzanckiej na pobliskich terenach.
29.09.1996 r. – w Drogojówce odbyły się uroczystości związane z nadaniem Szkole Podstawowej imienia Stefanii Gierczak, łączniczki AK okręgu Zamościa, obwód Hrubieszów 9 pp Legionów AK.
26.11.1996 r. – w Kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie podczas mszy św. w 30. dzień śmierci bohaterskiego dowódcy płk. Mariana Gołębiowskiego, wiceprezes Mieczysław Chmarzyński wygłosił przemówienie. W mszy uczestniczyli duszpasterze, kombatanci z pocztami sztandarowymi, ZHP, przedstawiciele władz lokalnych i młodzież.
1997
Zarząd Koła AK w Hrubieszowie rozpoczął rok od poświęcenia pomnika pomordowanych 6.01.1944 r. przez Niemców. Fundusze na budowę pomnika zebrali prezes Mieczysław Chmarzyński i wiceprezes Zarządu. Pomnik upamiętnia część poległych żołnierzy AK i BCh oraz ludność cywilną. W Hrubieszowie, obok Domu Nauczyciela, pluton egzekucyjny rozstrzelał 46 żołnierzy (18–60 lat), po czym ciała przewieziono na saniach przez ulice Hrubieszowa na cmentarz parafialny do wspólnego grobu.
2010
1.02.2010 r. – wybrano nowe władze koła:
• prezes – Lucyna Mosiądz
• wiceprezes – Adela Muzyczuk (pełniła funkcje prezesa, ponieważ
Lucyna Mosiądz złożyła rezygnację ze stanowiska prezesa z racji wieku)
• sekretarz – Wiesław Romak
• skarbnik – Leokadia Owsik.
Komisja Rewizyjna:
• Sarzyński Ludwik, Żuraw Franciszek.
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Koło Hrubieszów wraz z pocztem sztandarowym wzięło udział m.in. w uroczystościach:
–– upamiętniających pomordowanych w miejscowości Staszic
–– upamiętniających katastrofę smoleńską – w miejscowości Janki
–– przy pomniku ofiar pomordowanych w Osuchach
–– 1 września na cmentarzu wojskowym w Hrubieszowie (1.09.2010 r.)
–– uroczystościach w Zamościu (1, 17, 27.11.2010 r.)
–– w kościele pw. św. Mikołaja w Hrubieszowie (11.11.2010 r.)
–– w Uchaniach (3.11,2010 r.)
–– odsłonięcia pomnika Partyzantów
–– patriotyczno-religijnych w miejscowości Staszic
–– w Jankach.
2011
10.01.2011 r. – sztandar, zdeponowany wcześniej, przez władze Zarządu Okręgowego, w Muzeum Ziemi Hrubieszowskiej, został przekazany Kołu w Hrubieszowie.
27.06.2011 r. – już po raz 13 obchodzono Dzień Podziemnego Państwa Polskiego. W Zamościu patriotyczne uroczystości z tej okazji zorganizował Zarząd ŚZŻAK O/Zamość. Wśród licznie zaproszonych gości była m.in. Lucyna Mosiądz ps. „Lodzia” z Hrubieszowa.
2013
W Hrubieszowskim Domu Kultury odbył się koncert ku czci 70 rocznicy wymarszu Oddziałów AK Obwodu Hrubieszów z Ornatowic na pomoc powstaniu warszawskiemu oraz z okazji Święta Wojska Polskiego. Obchody zorganizowały ŚZŻAK O/Zamość i Koło Rejonowe w Hrubieszowie. Były wspomnienia, wręczono odznaczenia, a występ Centralnego Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego przeszedł do historii Hrubieszowa, jako nadzwyczajne wydarzenie muzyczno-patriotyczne. Członkowie koła Rejonowego ŚZŻAK z Hrubieszowa brali czynny udział w wielu wydarzeniach, które miały miejsce w okręgu. Współpracowali z innymi kołami, wspólnie uczestniczyli w uroczystościach, w: Tyszowcu; Zwierzyńcu; Smoligowie; Jankach; Hrubieszowie, Zamościu i Staszicu (1.09.2014 r.); Hrubieszowie
(17.09.2014 r.) i Hrubi (11.11.2014 r.).
2014
13.05.2014 r. – wybrano nowe władze koła:
• prezes – Kamila Maślanka
• wiceprezes – Adela Muzyczuk
• skarbnik – Leokadia Owsik
• sekretarz – Romak Wiesław
Zarząd koła Rejonowego w Hrubieszowie nieustannie dąży do upamiętniania bohaterskich postaw patriotów – żołnierzy z lat wojny i okupacji, którzy na stałe powinni zapisać się w pamięci społeczeństwa. Oddajemy im hołd w postaci złożonych wieńców i kwiatów oraz uczestnictwa z pocztem sztandarowym w licznych uroczystościach. W Hrubieszowskim Domu Kultury odbył się koncert Orkiestry Wojskowej, podczas którego wręczone zostały odznaczenia oraz legitymacje członkowskie nowo przyjętych członków koła. Wśród gości był prezes ŚZŻAK O/Zamość poseł na Sejm RP S. Zawiślak oraz por. Andrzej Jaroszyński, prezes Koła Kamila Maślanka, a także młodzież z Uchań i zaproszeni goście.
2015
2015 r. rozpoczął się bardzo aktywnie. Już w styczniu uczestniczono w wielu uroczystościach zarówno na szczeblu lokalnym, jak i wojewódzkim.
1.03.2015 r. – Zamość – Dzień Żołnierzy Wyklętych
10.04.2015 r. – udział w uroczystościach z okazji V rocznicy tragedii smoleńskiej, zorganizowanych w jednostce wojskowej w Hrubieszów, które odbyły się w kościele św. Mikołaja w Hrubieszowie.
24.04.2015 r. – udział w uroczystości ku czci 94 ofiar tragedii smoleńskiej zorganizowane w Jankach.
6.06.2015 r. – w Domu Kultury w Hrubieszowie odbyło się spotkanie z Krystyną Marią Barbarą Leonowicz-Bobiak.
16.06.2015 r. – w Staszicu odbyły się uroczystości pod pomnikiem ofiar pomordowanych w II wojnie światowej.
28.06.2015 r. – odbyły się obchody 71 rocznicy bitwy partyzanckiej pod Osuchami.
• Prezesem Koła jest Kamila Maślanka.