Kalendarium – 1990 r.

15.01.1990 r. – Inspektorat posiada 22 koła rejonowe skupiające 1435 członków zwyczajnych i 45 współdziałających. Funkcjonuje też zespół radców prawnych, złożony z członków, którzy bezpłatnie udzielają porad żołnierzom AK. W najbliższym czasie zaplanowano powołanie kolejnych 10 kół.

19.01.1990 r. – Uchwałą Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żołnierzy AK w Warszawie w sprawie powołania Okręgów zostaje utworzony Okręg Zamość, obejmujący działaniem województwo zamojskie.

Pismo sekretarza Zarządu Głównego
Jana Kiljańskiego o powołaniu Okręgu
Zamość

Uchwała Zarządu Głównego SŻAK
z dn. 19.01.1990 r. w sprawie
powołania okręgów

Dzięki uprzejmości wojewody zamojskiego Bolesława Didyka, Zarząd otrzymuje
lokal w Urzędzie Wojewódzkim przy ul. Partyzantów 3 w Zamościu. Codziennie,
w godz. 10–14, przyjmowani są interesanci i załatwiane są sprawy bieżące.

Styczeń–luty 1990 r. – przygotowano do druku książkę pt. Walki oddziałów
ZWZ-AK i BCh Inspektoratu Zamojskiego w latach wojny 1939–1944.

Pismo prezesa Zarządu Inspektoratu Zamojskiego Bolesława Sobieszczańskiego i in. do redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej” w sprawie publikacji rezolucji dotyczącej zniesienia święta 22 lipca jako dnia wolnego od pracy i Święta Odrodzenia

12.02.1990 r. – powołano Społeczny Komitet Upamiętnienia Bitwy Partyzanckiej pod Osuchami.

Zaproszenie prezesa SŻAK Inspektorat Zamość Bolesława Sobieszczańskiego na posiedzenie zespołu Wykonawczego Społecznego Komitetu Upamiętnienia Bitwy Partyzanckiej pod Osuchami z wykazem składu osobowego członków ww. Komitetu

13–15.03.1990 r. – Walny Zjazd w Warszawie podjął uchwałę o połączeniu dwóch akowskich organizacji w Związek Żołnierzy AK. Zmieniono nazwę na Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Przewodniczącym Zarządu Głównego został ppłk dypl. Wojciech Borzobohaty. W miejsce Oddziałów Okręgowych AK powołano Okręgi AK.

17.04.1990 r. – na wniosek Zarządu Okręgu ks. bp Bolesław Pylak mianował kapelanem Stowarzyszenia Żołnierzy AK i Związku Sybiraków ks. infułata Jacka Żórawskiego.

Pismo bp. lubelskiego Bolesława Pylaka
do ks. infułata Jacka Żórawskiego
w sprawie mianowania go kapelanem
SŻAKi Związku Sybiraków

Pismo prezesa Oddziału Okręgowego Zamość SŻAK1 Bolesława Sobieszczańskiego do Wydziału budownictwa, Gospodarki przestrzennej i komunalnej Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu w sprawie wykonania tabliczek imiennych na groby Żołnierzy AK poległych 4 lutego 1943 r. pod Lasowcami

Zgodnie z Uchwałą Walnego Zjazdu (13–15.03.1990 r.) zmieniono nazwę ze Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej (SŻAK) na Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej (ŚZŻAK). Ze względu na brak pieczątki z nową nazwą możemy spotkać późniejsze dokumenty stemplowane dawną pieczątką, lecz w treści zawierające nową nazwę.

03.05.1990 r. – kapelan AK Okręgu Zamość ks. infułat Jacek Żurawski przekazał w czasie mszy św. sztandar 9 pp Legionów AK do Muzeum Kolegiaty Zamojskiej wraz z aktem erekcyjnym jego poświęcenia i załączonym wykazem fundatorów. Sztandar ufundowali żołnierze AK mieszkający w Warszawie, wywodzący się z Inspektoratu Zamojskiego. Zgodnie z umową sztandar mógł być wprowadzany na wybrane uroczystości patriotyczne i pogrzebowe.

Sztandar 9 pp Legionów AK,
Muzeum Kolegiaty Zamojskiej,
fot. Piotr Błażewicz

15.06.1990 r. – rozpoczęto starania o nieodpłatne pozyskanie od Fabryki Mebli w Zamościu Muzeum Regionalnego w Bondyrzu, z przeznaczeniem na Muzeum Armii Krajowej. Muzeum otrzymało nazwę – Muzeum Historyczne im. Stanisława Prusa ps. „Adam” dcy 9pp AK Ziemi Zamojskiej. Do zbiorów muzeum pozyskano m.in. wojskowy ołtarz polowy.

15.08.1990 r. – Okręg, jako główny organizator, przygotował obchody 70 rocznicy bitwy pod Komarowem, które od tego momentu stały się uroczystością cykliczną.

11.11.1990 r. – Okręg zorganizował uroczystość 72 rocznicy Odzyskania Niepodległości. W Kolegiacie Zamojskiej odbyła się uroczysta msza św. w intencji Ojczyzny, po której zebrani wysłuchali koncertu Polskiej Orkiestry Włościańskiej im. K. Namysłowskiego.

17.12.1990 r. – odbył się pierwszy opłatek Okręgowy, podczas którego podsumowano m.in. dotychczasową działalność. Przez cały rok zarząd pracował nad uporządkowaniem miejsc pamięci narodowej, kwater żołnierzy WP z 1939 r. oraz partyzantów AK, odnowieniem i uzupełnieniem tabliczek imiennych na grobach żołnierskich (m.in. na Zamojskiej Rotundzie). Przygotowywano również wnioski o nadanie odznaczeń, awansów, weryfikowano uprawnienia, wydawano legitymacje członkowskie. Komisja Socjalna zajmowała się pozyskaniem pomocy finansowej dla potrzebujących kombatantów – żołnierzy AK. W związku z powołaniem kół, jak i tworzeniem kolejnych, zamawiano sztandary oraz drzewce i okucia. Odbywały się zebrania Zarządu oraz spotkania w kołach rejonowych. Członkowie Prezydium byli do dyspozycji kombatantów przez pięć dni w tygodniu, w godz. 10–14.